Arheološko nalazište Vinča

 Nalazi se na teritoriji opštine Grocka istočno od centra Beograda, pored puta Beograd – Smederevo. Na samoj je obali reke Dunav, 19 kilometara nizvodno od ušća Save u Dunav. Značajan je i kao jedno od zanimljivijih izletišta Beograda. Ali i kao značajno mesto kada je turizam u Srbiji u pitanju, izleti uopšte.  Arheološko nalazište Vinča i njegovom značaju doprinosi položaj uz Dunav, pa je moguć pogled na njega i tokom krstarenja.

Arheologija Beograda je ovim lokalitetom, koje je dostupno široj javnosti, toliko bogatija u smislu komercijalne ponude. Pravi značaj biti vidljiv tek u narednom periodu razvoja grada u  turističkom pogledu. Ostala izletišta oko Beograda su dodatno atraktivnija kada u blizini imaju arheološko nalazište svetskog glasa.

Arheološki lokalitet Belo brdo predstavlja ostatke neolitskog naselja sa kućama i zemunicama, praistorijskog čoveka. Vinčanska kultura prostirala se oko 4000. godine pre naše ere, na teritoriji većoj od teritorije bilo koje neolitske kulture u Evropi. Pojedina njena naselja premašila su veličinom i brojem žitelja ne samo sva istovremena neolitska naselja, već i prve gradove znatno kasnije nastale u Mesopotamiji, Egeji i Egiptu. Arheolog i kustos Muzeja grada Beograda koji se stara o nalazištu u Vinči Dragan Janković navodi da pre Vinče u Evropi nije postojalo nijedno naselje koje se može nazvati gradom. Zbog ovoga se Vinča ubraja u najranije evropske gradove, a mnogi stručnjaci je smatraju prvim evropskim gradom.

Kuće vinčanskog naselja formirane su u nizu, uvek iste orijentacije, sa prolazima i ulicama. Složene su arhitekture, sa više prostorija, građene. Vinčanci su gradili kuće sa drvenom konstrukcijom, malterisane spolja i iznutra mešavinom blata i pleve. Veličine su bile od 40 do 100 metara kvardatnih, sa pećima umesto ognjišta, Ovo svedoči, kako kaže Janković, o ljudima koji su posedovali kulturu stanovanja, odnosno urbanim ljudima.

U slojevima starosti 4.500 – 3.200 godina pre nove ere sadržane su prave riznice najraznovrsnijih predmeta: oruđa i oružja od kamena i kosti, posuđa za svakodnevnu upotrebu, bogato dekorisane ritualne vaze, veliki broj antropomorfnih i zoomorfnih figurina izuzetno upečatljive stilizacije, nakit od raznih vrsta retkih i skupocenih materijala i bezbroj drugih predmeta i umetničkih dela izrađenih u samoj Vinči ili pribavljenih iz udaljenih oblasti – iz srednje Evrope, donjeg Podunavlja ili sa Mediterana. Nosioci vinčanske kulture pridavali veliku važnost duhovnom životu, o čemu svedoče antropomorfne i zoomorfne figurine, ritualne vaze, žrtvenici i drugi kultni predmeti.

Sama postavka je izložena u montažnoj baraci veličine 40 metara kvadratnih. Cena ulaznica je simbolična, a suveniri su nešto skuplji. Mogu se kupiti figurice, brošure i knjige, vezane za temu vinčanske kulture. Do nalazišta možete doći autobusom broj 307. Posle obilaska arheološkog nalazišta odmor za vikend se može nastaviti preko šetališta uz Dunav. Kej nije dug, a u blizini postoji caffee pizzeria Leonardo, sa lepim pogledom na našu najveću reku. U blizini su takođe restoran i hotel Radmilovac, Mali Dunav i etno domaćinstvo Mirovnica.