Trg Republike

Obilazak i upoznavanje svakog grada uglavnom se počinje od njegovog glavnog trga i njegovih najznačajnijih znamenitosti. Stvari se mnogo ne razlikuju kada je Beograd u pitanju, pošto je jedna od od najvažnijih tačaka ujedno i glavni gradski skver. U pitanju je Trg Republike koji je svoje istaknuto mesto vrlo bitno za turizam u Beogradu zauzeo krajem XIX i tokom XX veka. Tada je počelo uređenje površine koja danas važi za mesto gde se uglavnom Beograđani sastaju, odakle kreću turističke ture, gde se nalaze poznati kafići u centru grada u kojima se ispijaju prve jutarnje kafe i odakle kreće grad da živi.

U srednjem veku je prostor današnjeg Trga Republike bio periferija grada, a na ovom mestu se nalazila čuvena Stambol kapija. Kroz nju je vodio put ka Carigradu (istambulu), koja je zajedno sa gradom iza kapije bila omeđena šancem. Iako je Stambol kapija bila grandiozna i jedna od najlepših kapija svoga vremena u našem narodu nije upamćena po dobru. Naime, ispred kapije su Turci vršili kažnjavanje naroda nabijenjem na kolac.

Za vreme I srpskog ustanka 1806. godine prilikom oslobađanja Beograda, malo ispred Stambol kapije poginuo je čuveni junak Vasa Čarapić. On je rođen u podnožju Avale gde su mu podignuta dva spomenika, a sahranjen u manastiru Rakovica. U spomen na ovaj događaj i velikog srpskog junaka, ulica koja ide ka Studentskom trgu dobila je po njemu ime. A na mestu gde je poginuo, ispod Trga ka Domu Vojske, mu je podignut spomenik.

Po uspostavljanju srpske vlasti ne teritoriji Beograda i posle rušenja Stambol kapije 1866. godine i izgradnje zgrade Narodnog pozorišta 1868. godine prostor Trga Republike neko vreme ostaje neizgrađen. Posle postavljanja spomenika Knezu Mihailu 1882. godine čitav ovaj potez počinje da se polako urbanizuje. Prvo se iza spomenika, na mestu današnjeg Narodnog muzeja gradi dugačka zgrada. Ovde, preuzimanjem lokalne kafane, nastaje čuvena kafana „Dardaneli“. U nju koju su prvo svraćali glumci Narodnog pozorišta. A onda se polako stvarala atmosfera koja je privlačila intelektualnu elitu i da bi postala čuveno boemsko mesto grada. Posle nekog vremena ova zgrada je srušena i izgrađena 1903. godine Uprava fondova (danas Narodni muzej).

Ostale značajne građevine koje danas dominiraju Trgom Republike su građane u narednom periodu. Tako je Palata „Reuniona” izgrađena 1930. godine. Zgrada Doma štampe je građena u periodu 1958 – 1961. godine. Ovde su se do II svetskog rata nalazile niske prizemne trgovačke radnje, koje su tokom rata porušene. U njoj se danas nalazi Kulturni centar Beograda.  Dalji preobražaj koji je imao uticaj i na centralni gradski trg i njegovo postepeno pretvaranje u deo velike pešačke zone se desio 1988. godine. Tada je Knez Mihailova ulica pretvorena u pešačku ulicu. Vremenom se pešačka zona širila na sve veći broj okolnih ulica. Trenutni izgled Trga Republike je dobijen posle rekonsturkcije  koja je završena 2019. godine.

Sve ove promene nisu uticale na značaj Trga Republike koji je ostao omiljeno gradsko sastajalište. Na Trgu se često organizuju veliki koncerti, proslave, ali i protesti građana i različitih organizacija. U okolnim ulicama se nalaze stare antikvarnice, muzeji i galerije u Beogradu. Tu su i trgovačke radnje i tržni centri koji omogućavaju da centar ima mogućnosti za atraktivan šoping u Beogradu.

Krajem jeseni i početkom zime postaje Trg otvorenog srca. Tada imam veliki broj drvenih kućica u kojima se prodaju slatkiši, kuvano vino, odžak. Oni daju lepu novogodišnju i božićnu atmosferu na samom Trgu, ali i gradu. U isto vreme se na veliikom platou montira veliko klizalište, pa je tokom dana i do kasno u noć ovde vesela, pozitivna i razdragana atmosfera koja priliči glavnom trgu. U okolini se nalaze važni trgovi u Beogradu kao što su Trg Nikole Pašića i Terazije. Pored Trga su čuvene kafane, najbolji restorani u Beogradu, tako da je bez obzira na surovu istoriju Trg Republike postao i ostao magnet koji privlači lepe i pozitivne stvari.