5/5 - (5 votes)
Silazak na obale reka u Beogradu i vreme provedeno pored njih uvek je bio okrepljivao, pošto je poznato da gledanje u vodu umiruje, a prijatan povetarac ponekad i zimi prija. Ako se nalazite na Zemunskom keju pustite neka vas šetnja odvede dalje šetalištem pored koga tiho protiče reka Sava ka Brankovom i Starom savskom mostu. Na prostoru između ova dva mosta, na levoj obali Save nalazi se jedan lepo uređena travnata površina na kojoj se nalazi spomenik, a iza njega ćete videti građevine koje su svedok značajnih događaja koji pokazuju koliko je prošlost i istorija Beograda i jednog dela grada bila na trenutak poletna i uzbudljiva, a onda stravična i užasna.
Na ovom prostoru je 1937. godine otvoren prvi Beogradski sajam sa preko 14.000 kvadratnih metara izložbenog prostora. Čitav prostor je bio zamišljen kao reprezentativan i postojala je želja da se pokaže jasna vizija i ambicija jedne evropske kraljevine u smislu njenog daljeg rasta i razvoja. Jezgro sajamskog kompleksa je centralni trg sa kulom u središtu, oko koga su simetrično raspoređeni pet velikih paviljona. Okolne površine bile su rezervisane za domaće i strane paviljone, pa je 6 stranih država i holandska kompanija Philips ovde izgradilo paviljone. Tu je bio i paviljon Zadužbine Nikole Spasić, a izgrađena je i „Škodina zgrada“. Prvi Beogradski sajam je bio mesto u kome su se narednih godina priređivale izložbe, imao je bogatu ponudu i bio je omiljena destinacija Beograđana. A onda je počeo Drugi svetski rat kada su nacisti okupirali našu zemlju, a sajamski paviljoni su pretvoreni u koncentracioni logor u koji su deportovani Jevreji, a zatim i drugi naši građani. U periodu od decembra 1941. godine do maja 1942. godine ovde je ubijeno oko 11.000 Jevreja. Posle su ovde dovođeni i zarobljene partizane i narod sa mesta gde su se vodile velike bitke. Kroz logor je tokom Drugog svetskog rata prošlo oko 90.000 ljudi, od kojih je njih oko 40.000 odvedeno i streljano u Jajincima. Tokom savezničko bombardovanja aprila 1944. godine logor je teško oštećen, a u julu 1944. godine je prestao da postoji. Staro sajmište predstavlja najmasovnije mučilište u Beogradu tokom Drugog svetskog rata. Sve navedeno nas dovodi do toga da značaj starog sajmišta možemo posmatrati iz tri ugla. Prvo, zbog svog velikog urbanističkog značaja pošto je u pitanju jedan od najbolje rešenih prostora u gradu između dva svetska rata čime je učinjen iskorak na drugu obalu Save i otvoren put izgradnji Novog Beograda. Zatim jer ima nesumnjivi privredni značaj jer govori o stepenu razvoja Beograda u periodu koji je prethodio Drugom svetskom ratu i poslednje, istorijski značaj pošto predstavlja mesto veliko stradanja Srba, Jevreja i Roma tokom pomenutog rata. Iz ovih razloga Staro sajmište – Logor Gestapoa je proglašen za spomenik kulture.
U periodu koji je usledio posle rata, Staro sajmište nije uspelo da povrati svoju prvobitnu funkciju već je decenijama bio mesto gde su se smeštale razne institucije i pojedinci. Mesto je polako postajalo zapušteno, pri čemu se jedino na ovom prostoru postavljene spomen ploče 1974. godine i 1984. godine, travnjaci pored reke uredno održavani, a 1995. godine je otkriven veliki spomenik stradalima u logoru Sajmište i žrtvama ustaškog logora Jasenovac. A onda se rodila ideja da se ovaj prostor sredi i rekonstruiše, kako bi se napravio Memorijalni centar “Staro sajmište”, koji će biti posvećen sećanju na žrtve Jevrejskog logora Zemun, Prihvatnog logora Zemun i Jevrejskog prolaznog logora Beograd – Topovske šupe. Obavljaće poslove prikupljanja, sređivanja, čuvanja dokumentacije i predmeta, izlaganje i prezentovanje prikupljene građe, organizovanje manifestacija u cilju negovanja sećanja na žrtve. Predviđeno je da beogradski muzeji u okviru Memorijalnog centra imaju nova dva muzeja: Muzej “Jevrejski logor Zemun” i Muzej “Prihvatni logor Zemun”. Muzeji će funkcionisati u okviru jedne celine – Memorijalni centar “Staro sajmište” u čiji sastav će ući i Jevrejski prolazni logor Beograd – Topovske šupe.