Zgrada trgоvca Stamеnkоvića

0
Oceni članak

Dok se šetate pešačkom zonom i obilazite centralne gradske ulice, ukoliko vas put nanese od Knez Mihailove i Uzun Mirkove ka Kalemegdanu, napravite pauzu, zatvorite oči na trenutak i onda pogledajte prelep objekat na uglu ulica Kralja Petra i Uzun Mirkove koji se tu nalazi od samog početka XX veka. Pošto se savršeno uklapa u izuzetan ambijent koji staro jezgro grada nudi, možda vam neće samo ona odmah upasti u oči. Ali kad malo pažljivije pogledate arhitekturu, neobičnu fasadu sa zelenkastim pločicama, prelepe detalje videćete po čemu se izdvaja ova divna zgrada pored koje često prolazite, ne zagledavši je previše, i shvatiti koliko bogatstvo Beograd poseduje i koju vrednost imaju ovakve stare kuće u Beogradu.

Pošto je u to vreme ova oblast, zvana Zerek, gde je spadala ulica Kralja Petra bila glavna trgovačka četvrt u Beogradu, bilo je jako važno da ljudi koji se bave ovim poslom imaju svoje trgovine ovde. Svetozar Stamenković je bio bogati i ugledni kožarski trgovac koji je sa porodicom u Beograd došao iz Vranja. Umro je 1899. godine, a njegovi naslednici su na ovom placu izgradili ovu impresivnu građevinu koja je u prizemlju imala lokale, a na spratovima prostor za stanovanje. Zgrada se nalazi na adresi Kralja Petra 41, a sagrađena je 1907. godine po projektu arhitekata Andre Stevanovića i Nikole Nestorovića, koji su poznati i po svojim drugim arhitektonskim lepotama poput današnjeg Narodnog muzeja, zgrade Beogradske zadruge poznate kao i zgrada Geozavoda i hotela Bristol. Pošto je grad u ovo vreme počeo da se otvara prema Zapadu, da se razvija ekonomija, tako su i niske kućice koje su ovde dugo krasile ovu i okolne ulice, počele da se ruše, a da se zidaju velelepna višespratnice i palate koje i danas krase naš grad.

U arhitektonskom smislu na zgradi, koju mnogi danas zovu „Kuća sa zelenim pločicama“, je izvedena savršena kombinacija akademske koncepcije i secesijske dekoracije, a spada u grupu građevina koje su izgrađene do Prvog svetskog rata. Kao što je napomenuto zgradu posebno izdvaja neobična fasada izrađena u stilu tada popularne bečke secesije, a koja je kombinacija izrazite žute boje i zelenih keramičkih pločica, a tu je i atraktivno kovano gvožđe koje je vidljivo na ogradama balkona i na kraju krova. Na fasadi su i jasno izražene maske žena i ornamenti sa motivima biljaka koje su značajno doprinele tome da se zgrada ubraja među najbolje primere secesije u našem gradu. Zgrada je proglašena za spomenik kulture. Posebno izražen deo fasade je gipsana glava žene, koja je oivičena ogradom od kovanog gvožđa, a sličan motiv se nalazi u blizini na zgradi Robnog magacina, još jednog značajnog primera secesije u Beogradu.

U blizini zgrade trgovca Stamenkovića se nalaze poznati muzeji, galerije i parkovi Beograda, ima dosta mesta za šoping, a tu su i brojni lepi restorani i kafići u centru grada.