Kuća kralja Petra I Karađorđevića

Ako ste često u prirodi i provodite dosta vremena leškareći na travi ili sedeći na natkrivenim klupama možda ćete poželeti da neki piknik bude malo sadržajniji. Ako je ovo slučaj, uglavnom se traži neki miran kraj Beograda, u kome je moguće šetati se kroz raznovrsne lepote prirode i organizovati interesenatan izlet, koji bi uključio atraktivna mesta kako bi dan bio pun iznenađenja. Upravo takva oblast je Senjak, koju okružuje bujno zelenilo, a u blizini ima vrlo upečatljiva beogradska izletišta kao što su Topčider i Košutnjak gde skoro bajkovito protiče Topčiderska reka, a čitav kraj ima impresivne restorane, neverovatno bogato kulturno nasleđe, brojne značajne objekte, stare kuće u Beogradu i veći broj muzeja, pa Senjak postaje jako značajan za turizam u Beogradu i njegov dalji progres. Topčider i Košutnjak su vrlo popularna i posećena mesta, ali ako želite da iskočite iz rutine i otkrijete još neki dragulj u blizini uputite se ka jednom prelepom i značajnom objektu koji se nalazi u blizini Topčiderske zvezde.

U pitanju je kuća kralja Petra I Karađorđevića koja se nalazi na adresi Vase Pelagića 40. Vila je sazidana 1896. godine za potrebe trgovca Đorđa Pavlovića, a ideja je bila da se napravi jednospratni objekat koji će okruživati prostran vrt. Na istočnoj strani kuće se nalazi impozantna veranda sa stubovima iznad koji se nalazi upečatljiva terasa. Ono što dolazi dodatno do izražaja je zadivljujući mansardni krov koji krasi kupola, a okružen je lepo ukrašenom ogradom od kovanog gvožđa. Posle završetka Prvog svetskog rata i povratka kralja Petra I Karađorđevića u Beograd, potraženo je mirno mesto u kome bi stari kralj živeo, a izabrana je upravo ova vila. Kuća ima osam prostorija koje se nalaze na tri nivoa, a iako je adaptirana, enterijer je bio skroman u skladu sa ličnošću i karakterom kralja Petra. On je ovde proveo poslednje dve godine svog života gde je 1921. godine preminuo. Vlada Kraljevine SHS je 1924. godine otkupila vilu sa idejom da se u njoj napravi Muzej kralja Petra I. Tada je na ulazu u vrt podignuta monumentalna kapija, koja i danas ostavlja bez daha posetioce koji dolaze da posete kuću. Pošto nije bilo nijednog znaka koji je ukazivao na to da je ovde živeo jedan vladar i značajna istorijska ličnost iskorišćena je prilika da se na ulaznoj kapiji postavlji natpis sa tri ključne godine iz života kralja, grb Kraljevine Srbije i kraljev monogram. Proglašena je za spomenik kulture, ali je i divni vrt oko vile zaštićen kao okolina spomenika kulture, posebno zbog činjenice da se u njemu nalaze stablo ginka i stablo magnolije koji su stari preko jednog veka i oba imaju karakter dva zaštićena spomenika prirode. Rekonstrukcija kuće je izvršena početkom XXI veka kada je dobila reprezentativan izgled, a kulturni centri u Beogradu dobili jedan impozantan objekat i savremen prostor u kome se organizuju brojne izložbe, koncerti, predstave, književne večeri i brojne manifestacije u Beogradu. 2013. godine kuća kralja Petra Prvog je pripojena Dečjem kulturnom centru „Majdan“ od kada predstavljaju kulturnu celinu sa jedinstvenom programskom koncepcijom.

U kući se nalazi Memorijalna soba kralja Petra Prvog Karađorđevića gde se nalazi stalna postavka u kojoj je primenjen jedan nov pristup. Osnovu postavke predstavlja veliki broj hronološki postavljenih fotografija na površini zida u Memorijalnoj sobi koje čine mozaik. On je sastavljen tako da kada se izmaknete vidite da gradi portret kralja Petra I Karađorđevića. Kada se približimo mozaiku i portretu vidi se da pojedinačne fotografije prikazuju kralja i njegovu porodicu, ali i značajne događaje i ličnosti tog perioda koji zajedno opisuju istorijsku ličnost kralja Petra. Dodatno, zbog nemogućnosti da se izlože i čuvaju odgovarajući predmeti u kući kralja Petra, izvršena je unikatna digitalna nadgradnja pa se, vrši povezivanje mozaika i fotografija sa njega (stvarni svet) sa mobilnim telefonima (virtuelni svet) na kome se usmeravanjem telefona na pojedinačne fotografije prikazuju multimedijalni sadržaji, pa je ovim pristupom premošćen problem nepostojanja fizičkih predmeta. Ovo je moguće uz pomoć aplikacije za pametne telefone koju je potrebno instalirati. Na godišnjicu smrti kralja Petra Prvog Karađorđevića 2016. godine stalna postavka je dopunjena izlaganjem replike kraljeve ratne uniforme.

Kralj Petar I Karađorđević (1844-1921) je bio kralj Srbije, od 1903. godine do 1918. godine i kralj Srba, Hrvata i Slovenaca od 1918. do 1921. godine. Bio je Karađorđev unuk i sin kneza Aleksandra Karađorđevića. Rođen je u Beogradu, gde je završio osnovnu školu i gimnaziju, a posle abdiciranja njegovog oca Aleksandra Karađorđevića 1858. godine, napušta Srbiju sa porodicom i nastavlja studije u Ženevi i Parizu. 1862. godine završava i čuvenu Vojnu Akademiju Sen-Sir. U Parizu se bavio umetnošću, ali istovremeno širio svoje vojno i politično znanje. Pridružio se Legiji stranaca francuske vojske 1870. godine, a oženio se 1883. godine kneginjom Ljubicom-Zorkom, najstarijom kćerkom crnogorskog kneza Nikole. Sve vreme boravka u inostranstvu je održavao kontakte sa ličnostima iz Srbije uključujući Nikolu Pašića. Pošto je vojska izvršila vojni udar i ubila kralja Aleksandra i kraljicu Dragu 1903. godine, Petar I Karađorđević se vraća u zemlju, biva proglašen za kralja Srbije, a naredne 1904. godine je i krunisan. Usledile su ratne godine, a pod njegovom komandom srpska vojska je uspešno vodila Prvi i Drugi balkanski rat koji su okončani trijumfalno, pri čemu je oslobađena Raška oblast, Kosovo, Metohija i Makedonija i izvršeno njihovo pripajanje Srbiji. Doneo je odluku 1914. godine da se povuče sa vlasti i prenese kraljevska ovlašćenje na sina Aleksandra I Karađorđevića, a iste godine je započeo Prvi svetski rat u kome je posle početnih vojnih uspeha i pobeda u bitkama na Ceru i Kolubari doneta odluka da se vojska i državo rukovodstvo povuče preko Crne Gore i Albanije ka Jadranskom moru. Usledio je oporavak na Krfu, a posle probijanja Solunskog fronta i trijumfalni povratak vojske i državnog aparata u Srbiju 1918. godine. Petar I Karađorđević je sve vreme ove velike golgote bio uz svoj narod i po povratku u Beograd živeo u kući na Senjaku do 1921. godine gde je preminuo, a sahranjen je na Oplencu.

Više fotografija i informacija o kući kralja Petra možete pogledati na zvaničnom web sajtu i Facebook stranici.