Dvorski kompleks na Dedinju

Kompleks dvorova je smešten na imanju od 135 hektara, na najvišem brežuljku Dedinja, na teritoriji opštine Savski venac. Predstavlja deo prostorno – istorijske celine Topčider koji služi u rezidencijalne svrhe i nalazi se u savršenom ambijentu koji pokazuje kako je priroda Beograda prelepa. Mogućnost da se obiđu ovi dvorovi u Beogradu, kao i kompleks dvorova na Terazijama je vrlo značajna za turizam Beograda. Dvorski kompleks na Dedinju je istorijski i kulturni spomenik nacije od velikog značaja, kao dvorovi u centru grada. Obilazak i šetnja ujedno predstavljaju pravo uživanje u prirodi, svežem vazduhu i umetničkim delima. Kompleks je okružen negovanim parkom, za čije projektovanje je zaslužan pejzažni arhitekta Eduard Andre, u kojem raste veliki broj četinara i listopadnog drveća, ukrasnog bilja i retkih biljnih vrsta. Ulaz u kompleks i prilaz rezidencijalnim palatama je reprezentativan. Sem zgrada samih dvorova ostali objekti kompleksa su: Slamnata kuća, Kraljev (stari) dvor, Kapela sv. Andrije, kuhinja Kraljevog dvora i drugi. Od ulazne kapije vas čeka manja šetnja do Kraljevog dvora, a sa desne strane se vidi Slamnata kuća. Reč je o prvoj podignutoj zgradi koju je kralj Aleksandar povremeno koristio tokom gradnje Dvora. Ime duguje krovnoj pokrivci od slame, a u njoj je mladi kraljević imao nastavu, odnosno korišćena je kao škola, a sagrađena je u obliku srpskih seoskih kuća, kako bi svoje sinove uputio u stil života na selu. Dvorski kompleks sadrži sledeće objekte:

Kraljev dvor koji je sagradio kralj Aleksandar I. Gradnja je započela 1924. godine, a završena je 1929. godine. Građen je u srpsko–vizantijskom stilu, a oko same zgrade dvora su postavljene brojne pergole, paviljon, koncertna i parkovska terasa, sa kojih se pruža predivan pogled na Košutnjak, Topičider, a vidi se i planina Avala. U unutrašnjosti dvora podjednaka raskoš i lepota. Iz ulaznog hola, u prizemnom nivou, se ulazi u biblioteku sa vrednim ogromnim globusom, potom u kraljev kabinet, a zatim u plavi salon sa slikama i skulpturama poznatih umetnika. Zlatni salon je u renesansnom stilu, sa masivnim mermernim stubovima i, kasetiranom drvenom tavanicom obloženom listićima zlata, po kojoj je i dobio ime. Posle salona ulazi se u prostranu trpezariju. Na zidovima okačene prelepe slike, vaze i tapiserije, a na svakom koraku vredna umetnička dela. Iz prostorija u prizemlju silazi se u suturenske prostorije, čije su zidove i tavanice raskošno oslikali ruski slikari po uzoru na dvorac u Kremlju. Uređen egzotično sa sobama i prolazima islikanim iz motiva ruskih bajki, žar ptice, Šeherezade, ali i iz srpskih srednjevekovnih pesama i legendi. Tu se nalazi dvorana Dušanove ženidbe na čijoj su tavanici oslikani motivi iz ove narodne pesme, a tu su i dvorana šapata sa zidnom fontanom, mali salon i dvorana za projekcije filmova. Namena svih prostorija je prvenstveno zabava i sve je upravo tome i prilagođeno i dočarava kako su se vladari opuštali. Posle obilaska prostorija u suterenu, izlazi se iz dvora odakle se pruža prelep pogled ka bazenu, koji je izgrađen samo zbog toga.

Beli dvor čiju je gradnju započeo kralj Aleksandar I 1934. godine, sa željom da napravi rezidenciju za svoje sinove. Završetak radova nije dočekao, a sam dvor je završen 1936. godine. Izgradnju dvora dovršio je knez Pavle koji je bio veliki ljubitelj umetnosti i dvor opremio vrednim umetničkim delima. Renoviran je zajedno sa kraljevim dvorem posle Drugog svetskog rata, uređen i opremljen za sadašnju namenu istovremeno sa Starim dvorom, služi u rezidencijalne svrhe. U prizemlju ove zgrade izvedene u stilu klasicizma je svečani hol i niz salona opremljenih u stilu Luja XV i Luja XVI, sa venecijanskim lusterima. U centralnom holu je postavljen portret kralja Aleksandra I. Trpezarija je opremljena nameštajem u stilu čipendejla u kojoj dominira impozantna vitrina sa porcelanom iz Sevra, a Veliki i Mali salon nameštajem u stilu Luja XV. Beli dvor obiluje umetničim delima velike vrednosti, a mogu se videti vredne slike Rembranta, Pusena i Brojgela, unikatni nameštaj, kao i izuzetna vajarska dela.

Dvorska kapela svetog Andreja Prvozvanog koja je sa Kraljevim dvorom povezana kolonadom. Kapela je posvećena svetom apostolu Andreju Prvozvanom, krsnoj slavi Karađorđevića, a ovde su se vršili verski obredi kraljevske porodice. Sagrađena je po uzoru na Milutinovu crkvu u Studenici. Odnos komunističke vlasti, posle završetka Drugog svetskog rata, prema Gospodu se i danas može videti na fresci Isusa Hrista, čije je čelo probušeno puščanim metkom.

Vikendom je aprila do oktobra u dva redovna termina Dvorski kompleks je otvoren za javnost što je jako bitno kako bi mogli svi koji žele da upoznaju naše kulturno nasleđe i vide kako je istorija Beograda bogata i prepuna značajnih događaja, ličnosti i arhitektonskih stilova gradnje. Takođe postoji mogućnost organizacije grupnih poseta tokom radnih dana uz prethodnu najavu. Ulaznica uključuje organizovan autobuski prevoz sa Trga Nikole Pašića 12.  Više informacija možete dobiti na zvaničnom sajtu Turističke organizacije Beograda ili Turističkom informativnom centru u Beogradu u Knez Mihailovoj ulici.