Hram Svetog Save

Hram Svetog Save predstavlja jedno od glavnih znamenitosti Beograda, značajan i za turizam u Srbiji. Nalazi se na opštini Vračar, na Svetosavskom platou i predstavlja najveći hram na Balkanu. Podignut je na mestu gde su Turci spalili mošti Svetog Save, najverovatnije 1594. godine. Razlog spaljivanja moštiju je jačina kulta Svetog Save u srpskom narodu. Do samog čina spaljivanja je došlo posle jednog ustanka srpskog naroda protiv Otomanske imperije.

Površina u osnovi je oko 3500 kvadratnih metara u obliku grčkog krsta. Visina hrama je sa krstom oko 80 metara, a sagrađen je u srpsko-vizantijskom stilu. Visina kupole je 27 metara, a ima ih ukupno 13, 5 polukupole i 5 malih kupola iza oltara. Glavna kupola građena je na zemlji, pa je 40 dana podizana na vrh. To je bio veliki građevinski poduhvat, izgradnja se odvijala isključivo dobrovoljnim prilozima. Građenje hrama je započeta pre drugog svetskog rata, ali su najveći radovi rađeni tek osamdesetih godina prošlog veka. Početkom ovog veka donatorskom večerom je prikupljeno dosta dobrovoljnih priloga za završetak eksterijera ovog hrama.

Unutašnjošću hrama dominira glavna kupola sa mozaikom Hrista Pantokratora. U centru kompozicije je scena “Vaznesenja Hrista” sa Spasiteljem u Njegovoj nebeskoj slavi i Presvetom Bogorodicom. Tu su i arhanđeli i Sveti apostoli koji pred njim stoje. Projekat je realizovao tim od čak 70 srpskih i ruskih imetnika pod rukovodstvom akademika Ruske akademije umetnosti Nikolaja Muhina. Pogled na mozaik jednostavno rečeno oduzima dah.

U podzemnoj etaži nalaze se prostorije predviđene za riznicu kao i grobna crkva sv. kneza Lazara dubine 7 metara. Hram ima 49 zvona različitih veličina. Glavni ulaz je sa zapadne strane, a ulazi postoje i sa južne i severne strane. U hram mogu da stane i do 10.000 vernika, dok na horskoj galeriji može da stane još 800 horista. Iako je ovaj hram spektakularan u građevinskom i arhitektonskom smislu, treba ga posetiti i zbog njegovog duhovnog značaja. Interesantno je da je vidljiv sa brojnih lokacija u Beogradu.

Plato ispred hrama Svetog Save je nedavno obnovljen i sređen tako da sa obližnjim Karađorđevim parkom čini celinu. Ovde možete uživati u vašem slobodnom vremenu. Parkovi Beograda mogu sa ponosom da predstave i svetosavski plato. Zajedno sa Karađorđevim parkom predstavljaju jedan od najlepših spojeva prirode i kulture. U okruženju je atraktivna ugostiteljska ponuda koja nudi sve elemente za idealan dan u Beogradu. Hram Svetog Save je osvetljen tako da su moguće i posete u večernjim satima. Na platou se često održavaju brojne manifestacije u Beogradu. Pored hrama osvetljen je i plato kao i fontana koja menja boje. Ispred hrama, na platou nalazi se i spomenik Svetom Savi.

Sveti Sava je rođen kao Rastko Nemanjić, najmlađi sin Stefana Nemanje i mlađi brat Vukana Nemanjića i Stefana Prvovenčanog. Iako je bio srpski plemić, koji je od oca dobio na upravljanje Zahumlje, on je pobegao na Svetu Goru gde se 1192. godine zamonašio i dobio ime Sava. Kasnije kada se Stefan Nemanja povukao sa vlasti i predao je srednjem sinu, Stefanu Prvovenčanom.Stefan Nemanja se kao i Sava zamonašio, dobio ime Simeon i pridružio 1196. godine najmlađem sinu. Zajedno su podigli manastir Hilandar, prvi i jedini srpski manastir na Svetog Gori.

Posle smrti Simeona i sukoba starije braće Sveti Sava se vratio u Srbiju 1208. godine. Na moštima njihovog oca, u manastiru Studenica, sam Sava zvanično pomirio stariju braću Stefana Prvovenčanog i Vukana. Do 1217. godine je gradio crkve i manastire, bavio se prosvetiteljskim radom i širenjem verske pouke. Osnovao je i prvu bolnicu na teritoriji srpske države, a onda se opet vratio na Svetu Goru. Stefan Prvovenčani je 1217. godine krunisan za kralja, a 1219. godine Sveti Sava je izvojevao autokefalnost (samostalnost) srpske crkve sa statusom arhiepiskopije. On sam je postavljen za prvog srskog arhiepiskopa, što je bila dužnost koju je obavljao do 1233. godine.

Posle povlačenja sa dužnosti arhiepiskopa putovao je dva puta u Svetu zemlju, odnosno Palestinu, a u povratku sa drugog puta umro je 1236. godine u Bugarskoj. 27. januar se obeležava Savindan, praznik Srpske pravoslavne crkve, a proglašen je i za školsku slavu. Više o životu Svetog Save, samom hramu i njegovim zanimljivim celinama možete pogledati na zvaničnoj prezentaciji.

U blizini se nalaze brojni objekti kulture, stare kuće u Beogradu, ali i beogradski restorani, poslastičarnice, kafići i poznate vinarije Beograda u koje možete svratiti da se osvežite. Smeštaj u Beogradu se na opštini Vračar može naći skoro na svakom koraku pa ovu opštinu i okolinu hrama posetiocima toplo preporučujemo kao stožer za dalji obilazak Beograda i Srbije.