Manakova kuća

0
Oceni članak

Ako poželite da detaljnije saznate kako je istorija Beograda bila uzbudljiva, turbulentna, ali i zanimljiva, uvidećete brzo zašto je ovo oblast kojoj oni koji je ozbiljno istražuju, često posvećuju veliki deo svog života. Iako je oblast složena, za obnovu poznatih stvari i saznanje nekih novih i interesantnih činjenica ne morate da „kopate duboko“ kako bi ste bili zadovoljni. Ovo može biti inspirativan poduhvat pogotovu ako vam se priključe članovi porodice ili prijatelji sa zajedničkim interesovanjima. Možete brzo i lako povezati bitne ličnosti i događaje iz određenih istorijskih perioda pošto po gradu postoji i veliki broj spomenika, a tu su zgrade i stare kuće u Beogradu od kojih su mnoge živi svedoci određenih istorijskih epoha. Kada se obiđe i vidi neki objekat, pogotovu ako se u njemu nalaze određeni sačuvani predmeti koje su stručnjaci objedinili i izložili, uz podatke koji su pročitani lakše je sklapiti sliku o delu istorije koji je predmet interesovanja. Na sreću, iako su se tokom istorije vlasti i vladari smenjivali, neke građevine su mirno opstajale kako bi do današnjih dana ostale kao svedoci tih davno prošlih vremena.

Jedna od njih je Manakova kuća, koja se nalazi se na raskrsnici ulica Gavrila Principa i Kraljevića Marka ispod Zelenog venca, a za koju se pretpostavlja da je sazidana negde oko 1830. godine. Graditelj nije poznat, ali je kuću kupio Grk Manojlo Manak koji je je u prizemlju kuće držao pekaru i kafanu. Ime je dobila po njegovom rođaku Manaku Mihailoviću koji je poznat je po tome što je u Beograd uspeo da dovede češki ženski orkestar koji je u to vreme bio senzacija. Kuća je u prizemlju nepravilnog oblika zbog neravnog terena i nepravilnog oblika parcele na kojoj je sagrađena. Pored prizemlja, sadrži i kameni podrum, međusprat  i sprat. Građena je od opeke sa drvenom konstrukcijom, a prekrivena sa ćeramodom i predstavlja redak primer stare varoške kuće sa početka XIX veka, koja je prilikom gradnje zadržala odlike tradicije balkanske arhitekture. Proglašena je za spomenik kulture.

Imamo sreću da možemo danas da vidimo kako su kuće iz vremena gradnje izgledale, pošto je Manakova kuća dva puta bila ugrožena i pretilo joj je rušenje. Prva opasnost se nadvila kada je Miloš Obrenović, pošto je dobio na poklon savsko priobalje od turskog paše, želeo da približi Srbiju Evropi i ovaj kraj osavremeni, pa je naredio rušenje mnogo neuglednih kućica i straćara u ovom kraju. To je donekle bilo opravdano pošto je čitav ovaj kraj bio krcat siromašnim stanovništvom koje je živelo u oronulim udžericama, na obalama Save su bile zapuštene kolibe koje su povremeno koristili ribari, a mogle su se videti i ciganske čerge. Manakova kuća je tada izbegla sudbinu mnogih kuća u okolini pošto su je, po naredbi samog Miloša Obrenovića, indžiliri (tehnički stručnjaci sa visokom stručnom spremom – geometri) spasili čuvajući je. Druga opasnost po Manakovu kuću je nastala sredinom prošlog veka kada se zbog neodržavanja kuća urušava, ali je ovaj put od tragične sudbine spašava Zavod za zastitu spomenika grada Beograda.

Restauracija i konzervacija je završena 1968. godine, a radovi su rađeni namenski za potrebe Etnografskog muzeja za smeštanja zbirke Hristofera Crnilovića. To je zbirka od 2.600 predmeta koji podrazumevaju narodne nošnje, običaje i predmete sa Kosmeta i iz Južne Srbije. Tako kuća sa zbirkom čine značajno kulturno nasleđe Srbije XIX veka. Pored ove stalne izložbe  u Manakovoj kući se održavaju i druge beogradske izložbe sa etno motivima. U donjem delu kuće postoji radionica za izučavanje starih zanata i suvenirnica, a interesantna radionica je škola tkanja koja traje oko tri meseca.

Ovde se organizuju i razne kulturne manifestacije u Beogradu, od kojih je najpoznatija Noć muzeja, kada beogradski muzeji kao i sve metropole spremaju zanimljive izložbe. Manakova kuća je uvek za ovu manifestaciju pripremala zapažene programe koji su privlačili veliki broj posetilaca koji su do ranih jutarnjih časova narednog dana čekali strpljivo da uđu i pogledaju šta je to neobično spremljeno za ovu posebnu noć. Tada je ispred Manakove kuće prilična gužva, koja često prolaznike ostavlja u čudu, ali je zapravo pokazatelj koliko je velika zainteresovanost za istoriju, narodnu kulturu, tradiciju, stare i neistražene prostore, a samim dokazuje veliki potencijal koji etno turizam u Beogradu ima.